Przeczytaj jeśli jesteś osobą, która choruje na raka piersi
9 lipca 2022
Rak piersi i co dalej? (krótko)
9 lipca 2022
Zaawansowany rak piersi
U niektórych kobiet rak piersi rozwija się w niepomyślny sposób i rozsiewa się z piersi do odległych narządów. Jest to zaawansowane lub uogólnione stadium choroby. Niektóre kobiety mają już przerzuty w momencie postawienia diagnozy. Przebieg zaawansowanego raka piersi można skutecznie kontrolować za pomocą chemioterapii, terapii hormonalnej i radioterapii, a także terapii celowanych. Głównym celem leczenia jest poprawa jakości i wydłużenie życia pacjentki. [25]
Inofrmacje podstawowe
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór u kobiet na świecie oraz najczęstsza nowotworowa przyczyna zgonu. Najwyższą zachorowalność na raka piersi notuje się w krajach uprzemysłowionych i rozwijających się a najmniej zachorowań notuje się w krajach Afryki i Azji południowo-wschodniej [1]. Rak piersi, czyli nowotwór złośliwy powstaje z komórek gruczołu piersiowego, który rozwija się miejscowo w piersi i może dawać przerzuty do węzłów chłonnych oraz narządów wewnętrznych. Wiedza kobiet na temat przyczyn powstawania chorób nowotworowych piersi i objawów tej choroby wciąż jest bardzo niska.
PROFILAKTYKA RAKA PIERSI
Profilaktyka raka piersi jest najważniejszym elementem wczesnego wykrywania raka piersi. Samobadanie oraz stosowanie się do zaleceń profilaktycznych powinno stać się nawykiem dla kobiet w każdym wieku. Czas, który upływa od zauważenia pierwszych objawów choroby do zgłoszenia się do lekarza specjalisty jest najważniejszy. Wczesne zdiagnozowanie choroby umożliwia zmniejszenie umieralności, zastosowanie nowoczesnych terapii, a także możliwość zachowania biustu [3].
SAMOBADANIE I OBSERWACJA PIERSI
Kobieta w każdym wieku powinna raz w miesiącu oglądać swoje piersi oraz zbadać je palpacyjnie (dotykowo)! Badanie najlepiej wykonywać 2-3 dni po menstruacji, aby wykluczyć nadwrażliwość brodawek i bolesność piersi. Jeśli już nie miesiączkujesz należy wykonywać badanie regularnie w podobnym przedziale czasowym np. w każdy pierwszy wtorek miesiąca. Samobadanie piersi jest bezcennym elementem w procesie wczesnego wykrywania raka piersi [4]. UWAGA: Jeśli podczas badania piersi coś Cię zaniepokoiło, koniecznie zgłoś się do lekarza specjalisty, może on zlecić badania dodatkowe takie jak: USG piersi, Mammografia, Rezonans Magnetyczny [5] oraz skierować na biopsję podejrzanej zmiany.
Zalecenia profilaktyczne
Rak piersi może dotknąć kobietę w każdym wieku! Już od 20 roku życia kobiety powinny zadbać o zdrowie swoich piersi. [6]
Zalecenia profilaktyczne dla kobiet w wieku 20-39 lat:
- Samobadanie i obserwacja piersi
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 36 miesięcy [7]
Zalecenia profilaktyczne dla kobiet w wieku 40-49 lat:
- Samobadanie i obserwacja piersi
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 12 miesięcy [8]
- Wykonanie badania Mammografia co 24 miesiące
Zalecenie profilaktyczne dla kobiet w wieku 50-69 lat:
- Samobadanie i obserwacja piersi co miesiąc
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 12 miesięcy [9]
- Wykonanie badania Mammografia co 12 miesiące [10]
Zalecenia profilaktyczne dla kobiet od 70 roku życia:
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 12 miesięcy [11]
Zalecenia profilaktyczne
Rak piersi może dotknąć kobietę w każdym wieku! Już od 20 roku życia kobiety powinny zadbać o zdrowie swoich piersi. [6]
Zalecenia profilaktyczne dla kobiet w wieku 20-39 lat:
- Samobadanie i obserwacja piersi
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 36 miesięcy [7]
Zalecenia profilaktyczne dla kobiet w wieku 40-49 lat:
- Samobadanie i obserwacja piersi
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 12 miesięcy [8]
- Wykonanie badania Mammografia co 24 miesiące
Zalecenie profilaktyczne dla kobiet w wieku 50-69 lat:
- Samobadanie i obserwacja piersi co miesiąc
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 12 miesięcy [9]
- Wykonanie badania Mammografia co 12 miesiące [10]
Zalecenia profilaktyczne dla kobiet od 70 roku życia:
- Badanie piersi przez lekarza ginekologa co 12 miesięcy [11]
ZALECENIA PROFILAKTYCZNE DLA KOBIET W GRUPIE WYSOKIEGO RYZYKA I/LUB Z POTWIERDZONĄ MUTACJĄ GENÓW BRCA 1 I/LUB BRCA2 [20]
- Co 6 miesięcy badanie piersi przez lekarza ginekologa
- Poniżej 30 roku życia, co 6 miesięcy wykonywanie badania Rezonansem Magnetycznym, w przypadku niejednoznacznego wyniku zaleca się wykonanie badania obrazowego Mammografia [21]
- Powyżej 30 roku życia co 6 miesięcy wykonywanie badań obrazowych Mammografia na przemian z Rezonansem Magnetycznym oraz USG piersi co 12 miesięcy jako badanie uzupełniające [22]
- Od 35 roku życia co 6 miesięcy wykonanie badania ginekologicznego z badaniem USG dopochwowym i oznaczenie markera we krwi CA 125 (najlepiej badanie wykonać między 5 a 10 dniem cyklu miesiączkowego) [23]
- Coroczne badanie ginekologiczne
- Co 3 lata wykonanie badania cytologicznego [24]
STOPIEŃ ZRÓŻNICOWANIA HISTOPATOLOGICZNEGO RAKA PIERSI
W większości raków piersi stopień zróżnicowania jest jednym z najważniejszych wskaźników rokowania. Na podstawie cech molekularnych wyodrębniono następujące typy raka piersi:
- luminalny A – obecne receptory estrogenowe
- luminalny B – obecne receptory estrogenowe, mniejsze lub nieobecne receptory progesteronowe
- HER2 dodatni – większość raków z amplifikacją (wiele kopii) genu HER2
- bazalny - bez ekspresji receptorów hormonalnych i nadekspresji HER2 „potrójnie ujemny” [26]
CZYNNIKI WYSOKIEGO RYZYKA ZACHOROWANIA: [20]
- Występowanie raka piersi w rodzinie w młodym wieku (przed 40. rokiem życia)
- Występowanie raka piersi i/lub raka jajnika u najbliższych krewnych (matka, siostra)
- Diagnoza obustronnego raka piersi w rodzinie.
- Diagnoza raka piersi u mężczyzny w rodzinie.
- Diagnoza „potrójnie ujemnego raka piersi” u chorej przed menopauzą
- Wykrycie u kobiety bądź́ u innego członka rodziny mutacji genu BRCA 1 i/lub BRCA2.
METODY LECZENIA
Leczenie onkologiczne dzielimy na leczenie miejscowe:
- Leczenie chirurgiczne
- Radioterapia
Leczenie onkologiczne systemowe, czyli wpływające na cały organizm:
- Chemioterapia
- Hormonoterapia
- Leczenie ukierunkowane molekularnie polegające na „celowaniu” lekiem w procesy lub komórki nowotworowe.[28]
DIAGNOSTYKA
- badanie lekarskie
- Mammografia
- USG
- Rezonans Magnetyczny
- badanie komórek wydzieliny z brodawki [27]
STATYSTYKI DOTYCZĄCE FAZY ZAAWANSOWANEJ RAKA PIERSI
- Szacuje się, że w roku zaawansowany rak piersi zostanie rozpoznany u około 250000 kobiet na całym świecie [32]
- U 3 z 10 kobiet z rakiem piersi ostatecznie stwierdzi się zaawansowaną lub uogólnioną postać choroby [33]
- Uogólniony rak piersi zostanie pierwotnie rozpoznany u około 6% chorych [34]
- Przerzuty raka piersi są odpowiedzialne za 90% zgonów związanych z tym nowotworem [35]
- 15% kobiet z uogólnionym rakiem piersi przeżywa 5 lat [36]
- U niemal 100% chorych na uogólnionego raka piersi wystąpi oporność na standardowe leczenie [37]
Pomimo prezentowanych statystyk, obecnie możemy obserwować znaczący postęp w terapii zaawansowanego raka piersi!
BIBLIOGRAFIA
[1] Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi.Praktyczny przewodnik dla lekarzy.Wydanie 2.,Via Medica, Gdańsk 2014 r., s.1-3,
[2] jw.,s.14-15,
[3] Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi.Praktyczny przewodnik dla lekarzy.Wydanie 2.,Via Medica, Gdańsk 2014 r., s.1-19,
[4] Olszewski W.T., Rak piersi-informacje dla kobiet. Rak piersi-nowe nadzieje i możliwości leczenia,pod.red. Pawlickiego M. Wydanie I., A-medica press, Bielsko Biała 2002., s.17-20,
[5]Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi.Praktyczny przewodnik dla lekarzy.Wydanie 2.,Via Medica, Gdańsk 2014 r., s.1-19,
[6] Olszewski W.T., Rak piersi-informacje dla kobiet. Rak piersi-nowe nadzieje i możliwości leczenia, pod.red. Pawlickiego M. Wydanie I., A-medica press, Bielsko Biała 2002., s.17-20,
[7] Krzakowski M.,Warzocha K.,Onkologia w Praktyce Klinicznej. Zalecenia postępowania diagnostyczno terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 rok Tom I.,Via Medica Gdańsk 2013, s.215,
[8]j.w.,
[9] j.w.,
[10] j.w.,
[11] j.w.,
[12] Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi.Praktyczny przewodnik dla lekarzy.Wydanie 2.,Via Medica, Gdańsk 2014 r., s.3-10,
[13] http://onkologia.org.pl/rak-piersi-kobiet/#t dostęp 10.08.2016,
[14] Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi.Praktyczny przewodnik dla lekarzy.Wydanie 2.,Via Medica, Gdańsk 2014 r., s.4,
[15] j.w., s.21-24,
[16] j.w., s.9,
[17] j.w., s.9-10,
[18] j.w., s.21-24,
[19] j.w., s.21-22,
[20] Krzakowski M.,Warzocha K.,Onkologia w Praktyce Klinicznej. Zalecenia postępowania diagnostyczno terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 rok Tom I.,Via Medica Gdańsk 2013, s.215-218,
[21] j.w.,s.218,
[22] j.w.,
[23] j.w.,
[24] j.w.,
[25] Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi. Praktyczny Przewodnik dla lekarzy Wydanie 2.,Via Medica, Gdańsk 2014,s.202-203,
[26] j.w., s.187-224,
[27] Jassem J.,Krzakowski M.,Rak Piersi. Praktyczny Przewodnik dla lekarzy Wydanie 2., Via Medica, Gdańsk 2014, s.38-79,
[28] Jassem J. Krzakowski M., Rak Piersi. Praktyczny Przewodnik dla lekarzy Wydanie 2., Via Medica, Gdańsk 2014 r, s.49-66,
[29] Krzakowski M.,Warzocha K.,Onkologia w Praktyce Klinicznej. Zalecenia postępowania diagnostyczno terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 rok Tom I.,Via Medica Gdańsk 2013, s.213,
[30] j.w.,
[31] Krzakowski M.,Warzocha K.,Onkologia w Praktyce Klinicznej. Zalecenia postępowania diagnostyczno terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 rok Tom I.,Via Medica Gdańsk 2013, s.213,
[32] Advanced BreastCancer Community http://www.marketwire.com/press-release/new-online-resource-gives-voice-advanced-breast-cancer-community-who-often-feels-overlooked-1707359.htm dostęp 10.08.2016,
[33] O'Shaughnessy J, Extending survival with chemotherapy in metastic breast cancer. Oncology 2005, 10:20-29,
[34] Suva, L. Mechanisms of bone metastases of breast cancer. Endocr Relat Cancer September 1, 2009, 16:703-713,
[35] Http://www.cancer.org/Cancer/BreastCancer/DetailedGuide/breast-cancer-survival-by-stage dostęp 10.08.2016,
[36] Normanno, N. Mechanisms of endocrine resistance and novel therapeutic strategies in breast cancer. Endocrine-Related Cancer (2005) 12: 721-747,
[37] Clinical Cancer Advances 2012 ASCO's Annual Report on Progress Against Cancer,
[38] Wojciechowska Urszula, Didkowska Joanna. Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce. Krajowy Rejestr Nowotworów, Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie. Dostępne na stronie http://onkologia.org.pl/raporty/#tabela_rok, data wygenerowania raportu 19.07.2019