Co to jest port naczyniowy? Kiedy należy z niego korzystać?

Port naczyniowy jest stałym dostępem do układu krwionośnego chorego – założony na czas podawania toksycznych terapii dożylnych. Metoda ta jest uznana i stosowana u chorych onkologicznych na całym świecie - jest bezpieczna i jej pojawienie w znaczący sposób poprawiło komfort stosowania dożylnych terapii onkologicznych . Dzięki zastosowaniu portu naczyniowego - można uniknąć zapalenia żył obwodowych, ich włóknienia - czyli procesów, które trwale je uszkadzają. W przypadku pomyślnego zakończenia terapii - można bezpiecznie usunąć nieużywany port naczyniowy. W przypadku ryzyka związanego z nawrotem choroby w porozumieniu z prowadzącym lekarzem onkologiem – można zachować port naczyniowy – wystarczy tylko okresowo go przepłukiwać z założeniem zabezpieczenia przeciwzakrzepowego. Porty zakładane są w ośrodkach onkologicznych przez lekarzy anestezjologów. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, w osłonie leków przeciwbólowych – co pozwala pacjentowi w dobrym komforcie znieść całą procedurę. Zakładanie igły do portu odbywa się tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach – na czas podawania zaleconych leków. Po zakończeniu podawania leków przez port- igła jest usuwana i membrana pozostaje pod skórą szczelna – bez dostępu do niej np. w trakcie kąpieli.

Czy w trakcie leczenia raka piersi, należy korzystać z konsultacji innych specjalistów? Jeśli tak, to w jakich sytuacjach? Np. w trakcie terapii wystąpił u pacjentki katar, albo jakaś zmiana skórna lub podwyższona gorączka czy drętwienie/mrowienie kończyn to czy w takich sytuacjach zgłaszać się do onkologa?

W przypadku wystąpienia objawów niezwiązanych bezpośrednio ze stosowanym leczeniem onkologicznym – pacjent powinien konsultować się z lekarzami innych specjalności, informując ich jednocześnie o trwającej terapii nowotworowej. Przykładem może być zwykłe przeziębienie, ale też pojawienie się objawów skórnych czy np. neurologicznych, kardiologicznych. Możliwość konsultacji z lekarzami innych specjalności - pozwala często szerzej spojrzeć na chorego i finalnie zadbać o jego dobrostan.

Szukając wiedzy na temat raka piersi łatwo jest się zagubić. Internet jest najszybszym i najprostszym dostępem do informacji, ale czy w pełni wiarygodnym? Co Pani rekomenduje? Gdzie zdobywać wiedzę?

We współczesnym świecie jesteśmy bombardowani nadmiarem informacji poprzez dostęp do internetu. Aby nie zagubić się w tym chaosie i znaleźć wartościowe informacje- naszym pacjentom należy zalecać korzystanie ze stron internetowych związanych z onkologicznymi towarzystwami naukowymi a także fundacjami onkologicznymi. Obecnie dostępnych jest również wiele stron związanych z firmami farmaceutycznymi, które w sposób profesjonalny dostarczają chorym sprawdzone przez ekspertów informacje.

Co Pani sądzi o roli żywienia w trakcie leczenia onkologicznego? Czy zdrowa dieta przekłada się na efektywność leczenia?

W trakcie terapii onkologicznych, które w swoim założeniu są leczeniem toksycznym, warto rozważyć zmianę swoich szczególnie niezdrowych zwyczajów żywieniowych. To może w sposób bezpośredni wpłynąć na lepszą przyswajalność zastosowanej terapii onkologicznej i również znacząco-na skrócenie trwania objawów niepożądanych tj. nudności, wymiotów, biegunki, osłabienia. Warto jest zwrócić się do dietetyka o profesjonalna poradę w doborze odpowiednich posiłków.

Czy lekarze onkolodzy rekomendują pacjentom korzystanie z pomocy psychologicznej?

W procesie leczenia onkologicznego należy wspomnieć o ogromnym znaczeniu terapii psychologicznej i jej wpływu na całokształt efektów terapii onkologicznej. Lekarz onkolog nadzorujący cały proces terapeutyczny powinien pamiętać o możliwości przeniesienia cześci ciężaru związanego z leczeniem chorego na psychologa, który w sposób profesjonalny ma pomóc pacjentce przejść przez trudny etap terapii onkologicznej. We współczesnym świecie wiemy doskonale jak ważne jest połączenie komfortu fizycznego z komfortem psychicznym. Dopiero taka pełnia pozwala nam funkcjonować prawidłowo, wówczas jesteśmy w stanie poradzić sobie nawet w bardzo trudnych momentach - szczególnie takich jak leczenie onkologiczne. Lekarze Onkolodzy powinni zalecać swoim chorym konsultacje psychologiczną, która ma istotne znaczenie w procesie leczenia onkologicznego. Terapia psychologiczna stanowi nieodzowne wsparcie dla lekarzy onkologów, którzy dzięki temu mogą skupić się na medycznej części terapii chorego.

Czy w trakcie terapii onkologicznej pacjentki mogą uprawiać sport, aktywizować się ruchowo, korzystać z rehabilitacji (jeśli tak, to jakiej)?

Pacjentki w trakcie leczenia onkologicznego mogą uprawiać sporty w sposób umiarkowany i najlepiej pod kierunkiem rehabilitantów, w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. Umiarkowana aktywność fizyczna wpływa korzystnie na dobrostan całego organizmu, również w trakcie terapii. Jednak należy pamiętać, że nadmierny wysiłek fizyczny może znacząco osłabić organizm już nadwyrężony toksyczną terapią.

Rak piersi, mastektomia to dla wielu kobiet duży problem zarówno w wymiarze fizycznym, jak i emocjonalnym. Kobiety coraz częściej poddają się rekonstrukcji piersi, czy słusznie?

Leczenie chirurgiczne o charakterze okaleczającym, takie jak mastektomia – znacząco pogarsza komfort psychiczny większości kobiet. Jeżeli nie ma przeciwwskazań medycznych – należy zawsze rozważyć rekonstrukcję piersi, która pozwala przywrócić pacjentkę do pełni kobiecości i pozbyć się niepotrzebnego ciężaru emocjonalnego. W Polsce obecnie w ośrodkach onkologicznych są dostępni specjaliści w zakresie rekonstrukcji piersi, którzy w sposób profesjonalny mogą pokierować całym tym procesem.

Jak należy dbać o rękę po stronie operowanej? Co zrobić w razie urazu/skaleczenia?

Pacjentka po operacji usunięcia – nawet częściowo węzłów chłonnych pachowych powinna unikać obciążeń na tę rękę. Powinna regularnie ćwiczyć rękę wg schematu zaleconego przez rehabilitanta – we wczesnym etapie terapii. W przypadku nasilenia obrzęku kończyny górnej – należy zintensyfikować rehabilitacje i wdrożyć codzienny automasaż. W przypadku urazu czy skaleczenia w obszarze kończyny górnej po stronie operowanej – należy obserwować okolicę i w przypadku pojawienia się zaczerwienienia czy gorączki skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Krążenie w kończynie górnej po operacji usunięcia węzłów chłonnych jest znacznie pogorszone, ale w przypadku regularnego ćwiczenia i zachowania należytej ostrożności – pozwala zachować pełna sprawność ręki przez całe życie.

Każda pacjentka, również z zaawansowanym rakiem piersi chce żyć normalnie. Co to w praktyce oznacza dla pacjentek? Czy mogą one pracować, podróżować, opalać się?

Pacjentka z zaawansowanym rakiem piersi będąca w trakcie terapii onkologicznej – może aktywnie uczestniczyć w normalnym życiu. Dzięki licznym terapiom wspomagającym – obecnie wiele kobiet może pracować zawodowo, zajmować się domem czy podróżować. Należy jednak pamiętać, że te aktywności powinien na bieżąco korygować prowadzący lekarz onkolog, który może w sposób realny ocenić ich bezpieczny zakres. Dlatego warto takie aspekty również omawiać ze swoim onkologiem.